Kotlety mielone z jajkiem w środku, znane również jako jaskółcze gniazda, to danie z tradycją – nie tylko w Polsce. To połączenie klopsika i gotowanego jajka to kulinarny kompromis między mięsnym klasykiem a sycącym dodatkiem. Mawia się, że gospodynie przygotowywały je na niedzielne obiady, by dzieci miały „niespodziankę” w środku kotleta. Dziś jaskółcze gniazda powracają, ale w nieco odświeżonej formie – bardziej doprawione, bardziej soczyste, często pieczone, a nie smażone. Ten przepis to ukłon w stronę klasyki, ale z wyraźnym akcentem nowoczesnej kuchni domowej.
Czym są kotlety mielone z jajkiem – historia i znaczenie potrawy
Kotlety mielone z jajkiem na twardo, znane także jako klopsy z jajkiem, pojawiły się w kuchni europejskiej już w XIX wieku. Można spotkać podobne potrawy w kuchni niemieckiej (Falscher Hase), brytyjskiej (Scotch eggs) czy francuskiej (œufs en gelée). W polskim wydaniu najczęściej są to mielone z jajkiem na twardo, otulone aromatyczną masą mięsną i zapiekane lub smażone.
Wersja domowa, często przygotowywana w formie dużych pulpetów podawanych z sosem i ziemniakami, to znana i lubiana forma drugiego dania, szczególnie przy uroczystych okazjach.
Mielone z jajkiem łączą w sobie wartości odżywcze mięsa i jaj – dają porządny zastrzyk białka, tłuszczu i energii. Odpowiednio doprawione i dobrze przygotowane mogą być zarówno daniem głównym na ciepło, jak i przekąską na zimno – świetnie smakują również następnego dnia.
Ten przepis prezentuje nowoczesne podejście do klasycznego dania – z dobrze doprawionym mięsem, kruchą panierką i soczystym środkiem. Pieczone, nie smażone – z myślą o zdrowiu i prostocie wykonania.
Lista składników
Do przygotowania kotletów mielonych z jajkiem w środku potrzebujesz dobrej jakości składników – w przypadku mielonych to klucz do sukcesu.
Składniki na 4 porcje (4 duże jaskółcze gniazda):
– 500 g mięsa mielonego (najlepiej mieszanka wieprzowo-wołowa, może być też z indyka dla lżejszej wersji)
– 1 duża bułka pszenna namoczona w mleku lub wodzie (ok. 50 g)
– 1 średnia cebula (ok. 100 g)
– 1 jajko (do masy mięsnej)
– 1 łyżka posiekanej natki pietruszki (opcjonalnie)
– 1 łyżeczka soli
– ½ łyżeczki pieprzu
– 1 łyżeczka majeranku
– ½ łyżeczki słodkiej papryki
– 4 jajka ugotowane na twardo (do środka klopsów)
– 2 łyżki bułki tartej (do panierowania)
– 1 łyżeczka musztardy (opcjonalnie, dla aromatu)
– Olej lub masło do natłuszczenia formy
Krok po kroku – jak przygotować mielone z jajkiem na twardo
1. Przygotuj jajka
Zacznij od ugotowania 4 jajek na twardo. Włóż je do zimnej wody, zagotuj i gotuj przez 8–9 minut od momentu wrzenia. Następnie szybko schłodź w zimnej wodzie i obierz ze skorupki. Odstaw na bok.
2. Przygotuj masę mięsną
Bułkę (najlepiej czerstwą, dzień wcześniej) namocz w mleku lub ciepłej wodzie przez 10 minut, a następnie dobrze odciśnij.
Cebulę drobno posiekaj i zeszklij na niewielkiej ilości masła lub oleju – ten zabieg nada masie miękką słodycz i delikatniejszy smak. Możesz też użyć surowej cebuli, ale podsmażona daje lepszy efekt.
W dużej misce wymieszaj mięso mielone, odciśniętą bułkę, wystudzoną cebulę, 1 surowe jajko, przyprawy (sól, pieprz, majeranek, papryka), posiekaną natkę pietruszki i opcjonalnie musztardę. Całość dokładnie wyrób ręką – masa powinna być elastyczna, kleista, ale nie sucha ani zbyt mokra. Jeśli masa jest zbyt rzadka, można dodać łyżkę bułki tartej.
Masę najlepiej odstawić na 10–15 minut w chłodne miejsce, by składniki się dobrze połączyły.
3. Formowanie klopsów z jajkiem
Podziel masę mięsną na 4 równe części. Każdą porcję rozpłaszcz w dłoniach na grubość ok. 1–1,5 cm. Na środku ułóż jedno gotowane jajko. Zamykaj masę wokół jajka, tak by całkowicie je przykryć.
Dobrze sklej brzegi – jaskółcze gniazdo ma mieć jednolitą strukturę, bez pęknięć. Najlepiej, by klops miał formę podłużną lub owalną – łatwiej się wtedy piecze i estetyczniej wygląda przy krojeniu.
Po uformowaniu obtocz każdy klops w delikatnej warstwie bułki tartej – ta warstwa lekko się zarumieni i zatrzyma wilgoć w środku.
4. Pieczenie kotletów mielonych z jajkiem
Piekarnik nagrzej do 190°C (góra-dół). Formę do zapiekania lekko natłuść olejem lub wyłóż papierem do pieczenia.
Ułóż klopsy w odstępach, by równomiernie się piekły. Można skropić je delikatnie olejem z wierzchu.
Piecz przez 35–40 minut, aż mięso się zarumieni i zacznie puszczać soki. Po 25 minutach można przykryć naczynie folią aluminiową, by zachować soczystość wnętrza.
Po upieczeniu odstaw klopsy na 5 minut do odpoczęcia – wtedy łatwiej je pokroić i podać.
5. Sposób podania
Kotlety mielone z jajkiem na twardo można podawać na ciepło i na zimno. Na ciepło świetnie sprawdzą się z sosem chrzanowym, koperkowym lub pomidorowym. Klasycznym dodatkiem są ziemniaki z koperkiem i surówka z kiszonej kapusty.
Na zimno – pocięte w grubsze plastry – będą doskonałą przekąską na przyjęcia lub śniadanie. Klopsy z jajka w środku prezentują się efektownie po przekrojeniu.
Warianty i modyfikacje przepisów
Mięso
Zamiast klasycznej mieszanki wieprzowo-wołowej można użyć mięsa z indyka, które jest chudsze i delikatniejsze. Mięso drobiowe dobrze komponuje się z dodatkiem curry lub imbiru.
Dodatki smakowe
Do masy mięsnej można dodać parmezan, startą marchewkę, paprykę lub suszone pomidory – dla dodatkowej głębi smakowej.
Sosy
Kotlety można piec w sosie lub zalać po upieczeniu – polecam sos koperkowy, chrzanowy lub klasyczny ciemny sos z pieczenia.
Wegetariański zamiennik
Dla osób poszukujących alternatywy – można przygotować klopsy z jajka i ciecierzycy, z dodatkiem ugotowanego ryżu lub kaszy jaglanej. Owinąć gotowane jajko w masę warzywno-strączkową i zapiec.
Podsumowanie
Mielone z jajkiem na twardo to nie tylko kulinarna ciekawostka, ale pełnowartościowe danie, które łączy w sobie tradycyjne smaki i nowoczesne techniki wykonania. Klopsy z jajkiem w środku, odpowiednio doprawione i upieczone, mogą być popisowym daniem zarówno niedzielnego obiadu, jak i świątecznego stołu.
Najważniejsze to zadbać o jakość mięsa, strukturę masy i pełne dopiekanie. Nie bój się eksperymentować ze smakami – dodawaj różne przyprawy, sosy i zioła. Kotlety mielone z jajkiem na twardo dają ogromne możliwości modyfikacji. Raz przygotowane, na stałe wpiszą się do domowego menu.
