Chrupiące z zewnątrz, delikatne i aromatyczne w środku – takie są trójkąty z ciasta filo ze szpinakiem i fetą, znane w Grecji jako spanakopita. Pamiętam, gdy po raz pierwszy spróbowałem ich w małej tawernie w wąskiej uliczce Aten – świeżo upieczone, pachnące koperkiem i czosnkiem, serwowane z chłodnym jogurtem. Od tamtego dnia stały się dla mnie symbolem greckiej gościnności i kulinarnej prostoty, która łączy smak z tradycją oraz wartościami odżywczymi.
Ciasto filo ze szpinakiem – połączenie zdrowia, smaku i tradycji
Spanakopita to klasyk kuchni greckiej, a jej podstawowymi składnikami są ciasto filo, szpinak, ser feta i zioła. Ciasto filo, wyjątkowo cienkie i kruche, po upieczeniu staje się niezwykle chrupiące. Jego lekkość jest doskonałym kontrapunktem dla wyrazistego nadzienia. Choć jego nazwę można by kojarzyć z czymś skomplikowanym, przygotowanie takiego dania w warunkach domowych jest w zasięgu każdego pasjonata gotowania.
Wariacje nadzienia są liczne – od klasycznych, przez ciasto filo z kurczakiem, aż po bardziej rozbudowane farsze jak ciasto filo z kurczakiem i pieczarkami. Dzisiaj jednak skupimy się na wyjątkowo aromatycznej i zdrowej wersji – filo ze szpinakiem i fetą. To pożywny wybór, pełen żelaza, kwasu foliowego i wapnia, a jednocześnie lekki i przyjazny dla osób dbających o dietę. Idealny zarówno jako ciepła przystawka, danie główne z sałatką, jak i przekąska na wynos.
Szpinak i feta to połączenie, które nie tylko smakuje wybornie, ale i korzystnie wpływa na zdrowie. Szpinak to źródło niehemowego żelaza, witaminy K, luteiny i błonnika. Feta, choć dość słona, zawiera cenne tłuszcze i białko – warto wybierać oryginalną fetę z mleka owczego lub mieszanego.
Jeśli szukasz inspiracji na alternatywne ciasto filo przepisy z kurczakiem, warto pamiętać, że zasada składania i pieczenia pozostaje ta sama – możesz więc eksperymentować z różnymi nadzieniami.
Składniki na około 20 trójkątów
Ciasto i tłuszcz:
– 1 opakowanie ciasta filo (około 250 g, 10-12 arkuszy)
– 100 g masła lub oliwy z oliwek (do smarowania arkuszy; masło daje bardziej klasyczny posmak, oliwa jest lżejsza)
Farsz:
– 600 g świeżego szpinaku (można użyć też mrożonego, dobrze odciśniętego z wody)
– 200 g sera feta (najlepiej greckiego, z owczego mleka)
– 1 średnia cebula (drobno posiekana)
– 2 ząbki czosnku (przeciśnięte przez praskę)
– 2 jajka
– Garść świeżego koperku (lub 1 łyżeczka suszonego)
– Sól, pieprz do smaku
– Gałka muszkatołowa (opcjonalnie, do smaku)
Opcjonalnie (dla urozmaiconego smaku):
– Skórka z cytryny (starta, dla świeżości)
– Około 50 g orzeszków pinii lub posiekanych migdałów
– Mała ilość mięty (świeżej lub suszonej – ½ łyżeczki)
Przepis krok po kroku – jak przygotować trójkąty z ciasta filo ze szpinakiem i fetą
1. Przygotuj farsz
1. Szpinak dokładnie umyj i osusz. Pokrój go grubo, a jeśli używasz mrożonego – rozmroź go i bardzo starannie odciśnij z nadmiaru wody.
2. Na dużej patelni rozgrzej odrobinę oliwy lub masła, dodaj posiekaną cebulę i smaż przez 2–3 minuty, aż się zeszkli.
3. Dodaj czosnek i smaż jeszcze minutę – uważaj, by go nie przypalić.
4. Dodaj szpinak i podsmażaj przez kilka minut na średnim ogniu, aż zwiędnie (lub odparuje resztki wody w przypadku mrożonego). Odstaw do ostygnięcia.
5. Gdy farsz przestygnie, przełóż go do dużej miski. Dodaj pokruszoną fetę, jajka, koperek, sól, pieprz oraz przyprawy (gałkę muszkatołową, skórkę z cytryny, jeśli używasz). Całość dokładnie wymieszaj. Masa powinna być wilgotna, ale nie wodnista – w razie potrzeby odlej nadmiar płynu lub dodaj odrobinę bułki tartej.
2. Przygotuj ciasto filo
1. Rozwiń arkusze ciasta filo. Uważaj, by się nie wysuszyły – podczas pracy przykrywaj je wilgotną ściereczką.
2. Każdy arkusz potnij wzdłuż krótkiego boku na 3 lub 4 pasy (w zależności od rozmiaru ciasta – klasyczna szerokość pasma to około 7–8 cm).
3. Rozpuść masło lub przygotuj oliwę – posłuży do smarowania arkuszy. Lekko posmaruj pierwszy pas ciasta przy pomocy pędzelka.
3. Składanie trójkątów
1. Na dole każdego pasa ciasta, na jednym z końców, ułóż łyżkę farszu (nie za dużo – około 1 ½ łyżki).
2. Składaj trójkąt jak flagę: z dolnego rogu przesuń ciasto ukośnie w górę, tworząc pierwszy trójkąt. Następnie zawijaj dalej w górę, prowadząc ciasto raz w lewo, raz w prawo, zachowując kształt trójkąta.
3. Gotowy trójkąt lekko posmaruj z wierzchu masłem/oliwą i odłóż na blachę wyłożoną papierem do pieczenia.
4. Powtarzaj z pozostałymi pasami ciasta i farszem.
4. Pieczenie
1. Rozgrzej piekarnik do 180°C (góra-dół) lub 170°C z termoobiegiem.
2. Piecz trójkąty przez około 25–30 minut na złocisty kolor i mocną chrupkość. Gotowe powinny być intensywnie złociste z wierzchu, a ciasto dobrze wypieczone.
3. Po wyjęciu z piekarnika pozostaw na kilka minut do przestygnięcia – będą jeszcze bardziej chrupiące.
Podawanie i przechowywanie
Trójkąty najlepiej smakują na ciepło, serwowane z jogurtem greckim, tzatziki lub prostą sałatką z pomidorów i ogórków. Można je również podać jako przekąskę na zimno – idealnie sprawdzą się jako lunch do pracy czy dodatek na przyjęciu.
Chrupiące trójkąty można przechowywać w lodówce do 3 dni. Aby przywrócić im chrupkość, warto je podgrzać w piekarniku przez kilka minut. Zamrożone (surowe lub upieczone) trójkąty również dobrze się trzymają – to świetna opcja na szybki posiłek „na zapas”.
Wariacje smakowe i dalsze inspiracje
Jeśli spodobał Ci się podstawowy przepis, możesz łatwo rozszerzyć repertuar:
– Zamiast fety użyj ricotty lub mieszanki serów – np. kozi i mozzarella.
– Dodaj podsmażone grzyby i cebulkę – wtedy uzyskasz smak, przypominający ciasto filo z kurczakiem i pieczarkami (można dodać też mięso z kurczaka).
– Świetnym urozmaiceniem będzie również pierś z kurczaka z szpinakiem i dodatkiem kostek sera camembert lub gorgonzoli.
– Do wersji na zimę możesz dorzucić prażone orzechy włoskie czy suszone pomidory.
Warto też pokusić się o przygotowanie ciasta filo z kurczakiem albo większej zapiekanki – zapiekanka z ciastem filo sprawdzi się doskonale w większym gronie.
Podsumowanie
Trójkąty z ciasta filo ze szpinakiem i fetą łączą w sobie tradycyjny smak Grecji, prostotę wykonania oraz wartości odżywcze. Kluczem do sukcesu jest dobre przygotowanie farszu i ostrożność podczas pracy z delikatnym ciastem filo. Ten przepis otwiera ogromne pole do eksperymentów – od klasycznych, wegetariańskich wersji, po bardziej rozbudowane jak ciasto filo z kurczakiem czy kurczak w cieście filo z dodatkami zmieniającymi charakter dania.
Nie bój się improwizować – kuchnia grecka jest otwarta, pełna ziół, świeżych składników i radości z jedzenia. Wprowadź grecki smak do swojego domu – krok po kroku, z pasją i smakiem.
