Szakszuka to jedno z tych dań, które łączą w sobie prostotę, głębię smaku i kulinarną historię rozciągającą się od Bliskiego Wschodu po kuchnie całego świata. Pamiętam swoją pierwszą próbę przyrządzenia szakszuki – była to chłodna, jesienna niedziela, a w lodówce miałem jedynie kilka jajek, pomidory i resztki papryki. Nie spodziewałem się cudów, a efekt przerósł moje oczekiwania – intensywny, aromatyczny sos i idealnie ścięte, lecz płynne żółtka. Od tamtej pory szakszuka na śniadanie gości regularnie na moim stole.
Szakszuka – esencja kuchni bliskowschodniej w domowym wydaniu
Zanim przejdziemy do konkretnego przepisu, warto poświęcić chwilę historii. Nazwa „szakszuka” (pisana także shakshuka) pochodzi prawdopodobnie z języka arabskiego i oznacza „mieszankę”. Nieprzypadkowo – jest to danie, które propaguje ideę pochwały prostych składników zamienionych w kulinarne złoto. Klasyczna szakszuka składa się z duszonych pomidorów, papryki, cebuli i przypraw, do których wbija się świeże jajka tak, by delikatnie się ścięły.
Popularność szakszuki rozkwitła dzięki kuchni izraelskiej, choć jej korzeni można doszukiwać się również w kuchni tunezyjskiej, libijskiej czy marokańskiej. Szakszuka na śniadanie pojawia się coraz częściej i w polskich domach – i nic dziwnego. Świeże warzywa, aromatyczne przyprawy i dobrze przygotowane jajka to świetna kombinacja między smakiem a wartością odżywczą.
W tej wersji dodamy nieco więcej umami dzięki podsmażonej szynce długo dojrzewającej. Szakszuka z szynką to propozycja dla tych, którzy szukają bardziej sycącego lub bardziej białkowego śniadania, choć nadal chcą pozostać w klimacie śródziemnomorskiego minimalizmu.
Składniki (na 2 porcje)
- 4 jajka (świeże, najlepiej z wolnego wybiegu)
- 1 puszka pomidorów pelati (lub 4 dojrzałe pomidory malinowe, sparzone i obrane)
- 1 mała czerwona papryka
- 1 średnia cebula (najlepiej czerwona lub szalotka)
- 2 ząbki czosnku
- 60 g szynki dojrzewającej (np. serrano, parmeńska, szwarcwaldzka)
- 1 łyżeczka kminu rzymskiego (opcjonalnie podprażony na sucho)
- 1 łyżeczka słodkiej papryki
- 1/2 łyżeczki ostrej papryki (lub harissy, jeśli mamy)
- szczypta cukru (dla zbalansowania kwasowości pomidorów)
- sól i świeżo mielony pieprz do smaku
- oliwa z oliwek (ok. 2 łyżki)
- świeża natka pietruszki lub kolendra do dekoracji
- ew. pokruszony ser feta lub jogurt grecki jako dodatek na koniec
Przepis krok po kroku – idealna szakszuka z płynnym żółtkiem
Krok 1: Przygotowanie składników
Zacznij od wcześniejszego przygotowania wszystkich składników – to danie wymaga krótkiego gotowania na średnim ogniu, więc warto mieć wszystko pod ręką.
– Pokrój cebulę w cienkie piórka.
– Paprykę przekrój na pół, usuń gniazdo nasienne i pokrój w cienkie, podłużne paski.
– Szynkę pokrój w drobniejsze paski lub plasterki, wedle uznania.
– Czosnek drobno posiekaj lub przeciśnij przez praskę.
– Jeśli używasz pomidorów świeżych – zanurz je wcześniej na 20 sekund we wrzątku, obierz ze skórki i posiekaj.
Krok 2: Smażenie cebuli, papryki i szynki
Na dużej patelni (najlepiej z grubym dnem, typu żeliwnego lub ceramicznego) rozgrzej oliwę z oliwek. Wrzuć cebulę i smaż ok. 2–3 minuty, aż się zeszkli. Dodaj paprykę i smaż kolejne 4–5 minut na średnim ogniu, aż zmięknie, ale zachowa nieco konsystencji.
Dodaj pokrojoną szynkę i podsmaż ją przez 2–3 minuty, tak aby lekko się przyrumieniła i uwolniła tłuszcz – dzięki temu baza zyska głębszy aromat.
Krok 3: Dodanie czosnku i przypraw
Do warzyw dodaj czosnek oraz przyprawy: kmin rzymski, słodką paprykę, ostrą paprykę. Smaż przez maksymalnie 30 sekund – przyprawy powinny się rozgrzać i uwolnić aromaty, ale nie mogą się przypalić, bo gorzknieją. W razie potrzeby dodaj odrobinę oliwy.
Krok 4: Wprowadzenie pomidorów
Dodaj pomidory – jeśli używasz z puszki, dobrze je wcześniej rozdrobnić (np. widelcem w misce). Gotuj wszystko przez 10–15 minut na średnim ogniu, aż sos lekko zgęstnieje. W tym czasie mieszaj co kilka minut, by nie przywarło do dna.
Spróbuj sosu i dopraw solą, pieprzem i ewentualnie odrobiną cukru, jeśli jest zbyt kwaśny.
Krok 5: Tworzenie „gniazd” pod jajka
Kiedy sos ma już odpowiednią konsystencję (powinien być gęsty, ale nie suchy), łyżką zrób cztery małe wgłębienia w masie pomidorowej – to będą miejsca na jajka.
Zdejmij patelnię z ognia na chwilę – umożliwi to dokładniejsze wbicie jajek bez ich rozpływania się po całej patelni. Wbij jajka ostrożnie, starając się nie naruszyć żółtek.
Krok 6: Ścinanie jajek – technika kluczowa
Delikatnie przykryj patelnię (np. pokrywką lub folią aluminiową) i gotuj na małym ogniu przez 4–6 minut – czas zależy od wielkości jajek i intensywności ognia. Obserwuj białka – kiedy się zetną, a żółtka pozostaną półpłynne, danie jest gotowe. Dobrą praktyką jest lekkie poruszanie patelnią – jeśli jajka się nie przemieszczają zbyt gwałtownie, są gotowe.
Osoby preferujące bardziej ścięte żółtko mogą wydłużyć czas do 7–8 minut.
Krok 7: Dekoracja i podanie
Zdejmij danie z ognia. Całość posyp świeżo posiekaną natką pietruszki lub kolendrą. Na wierzchu można też ułożyć pokruszoną fetę, kilka łyżek jogurtu greckiego lub polać danie kilkoma kroplami oliwy z chili dla odrobiny ostrości.
Podawaj z chrupiącym pieczywem – najlepsze będzie opieczone pieczywo typu pita, chleby na zakwasie, bagietka lub grzanki z dobrego żytniego bochenka.
Szakszuka z szynką – wariacja klasyczna z twistem
Dodatek szynki zmienia nieco profil smakowy – szakszuka z szynką nabiera wytrawnego charakteru i staje się bardziej treściwa. Można ją przygotować także z boczkiem, kiełbasą chorizo lub nawet sosem bolońskim jako bazą – jednak te wersje lepiej sprawdzają się na brunch niż na lekkie śniadanie.
Jeśli zależy Ci na zdrowotnych aspektach – w tej wersji są obecne likopen z pomidorów, dobre tłuszcze z oliwy, białko z jajek i dodatkowe aminokwasy z szynki. To dobry wybór zarówno po porannym treningu, jak i na leniwe, niedzielne śniadanie z rodziną czy przyjaciółmi.
Wartościowa adaptacja – co jeszcze można zmienić?
– Dla wersji wegetariańskiej po prostu pomiń szynkę – zamiast niej możesz dodać grillowany bakłażan, ciecierzycę lub pokruszoną fetę.
– Do ostrzejszych wersji dodaj więcej ostrej papryki lub pół papryczki chili (np. jalapeño).
– Szakszuka z dodatkiem zielonych warzyw? Spróbuj z groszkiem, szpinakiem lub jarmużem, dodając je tuż przed wbiciem jajek.
Podsumowanie
Szakszuka to nie tylko aromatyczne pomidory i idealnie ścięte jajka z płynnym żółtkiem – to uniwersalne danie, które można dostosować do własnych preferencji, dostępnych składników i pory dnia. Szakszuka z szynką to wariacja klasyki, która wnosi więcej głębi i białka do porannego posiłku, nie tracąc przy tym prostoty ani ducha kuchni bliskowschodniej.
Nie bój się modyfikować podstawowego przepisu – eksperymentuj z przyprawami, dodatkami i technikami. Kluczem do idealnej szakszuki jest dopracowany sos pomidorowy, dobrze dobrane jajka i odpowiedni stopień ścięcia żółtek. Tak przygotowana szakszuka na śniadanie może stać się nie tylko ucztą, ale i świadomym, zdrowym początkiem dnia.
