Sałatka grecka to danie, którego smak przenosi nas na gorące wybrzeża Krety czy Santorini. Pierwszy raz spróbowałem jej w małej tawernie w Poros, gdzie starsza pani podała mi talerz pełen warzyw, skropionych oliwą i posypanych fetą. Kiedy spytałem o sekret, tylko uśmiechnęła się i wskazała na butelkę oliwy oraz mały moździerz z ziołami – tam, powiedziała, kryje się wszystko. Dziś podzielę się z Tobą kunsztem przygotowania autentycznej sałatki greckiej, przy okazji proponując kilka wariantów, które sprawdzą się i na co dzień, i jako sałatka grecka na grilla.
Czym jest prawdziwa sałatka grecka?
Sałatka grecka, czyli horiatiki salata, to jedno z najbardziej rozpoznawalnych dań kuchni śródziemnomorskiej. Klasyczna wersja składa się z dojrzałych pomidorów, ogórków, czerwonej cebuli, oliwek Kalamata oraz sera feta, doprawionych oliwą z oliwek, oregano i niewielką ilością octu winnego.
Warto jednak pamiętać, że w Grecji nie używa się sałaty jako bazy. To ważna różnica w podejściu do tej potrawy – jej siła tkwi w jakości warzyw i odpowiednim sosie. Jednak w Polsce popularna jest także sałatka grecka z sałatą lodową – to wariant łagodniejszy, bardziej soczysty, chętnie wybierany latem jako sałatka grecka na grilla. Delikatna sałata lodowa świetnie łączy się z fetą i pomidorkami, tworząc lekką kompozycję z mocnym, wyrazistym dressingiem.
Kwestia sosu jest kluczowa – to on spaja smaki i nadaje sałatce charakteru. Dziś zdradzę Ci recepturę na idealny sos do sałatki greckiej (klasyczny vinegrette), a także kilka inspiracji, jak zbudować sałatkę z sałaty lodowej i fety, idealną również z czosnkowym twistem.
Składniki
Poniżej znajdziesz listę składników potrzebnych do przygotowania oryginalnej sałatki greckiej oraz jej wariantów z sałatą lodową. Wszystkie produkty powinny być świeże i jak najwyższej jakości – im prostszy przepis, tym ważniejsze są składniki.
Podstawowa sałatka grecka:
– 4 dojrzałe pomidory (lub 200 g pomidorków koktajlowych)
– 1 ogórek szklarniowy
– 1 czerwona cebula
– 150 g sera feta (najlepiej grecki, z mleka owczego)
– 100 g oliwek Kalamata (z pestkami)
– 2 łyżki oliwy z oliwek extra virgin
– 1 łyżeczka suszonego oregano
– 1 łyżka czerwonego octu winnego
– szczypta soli morskiej
– świeżo mielony pieprz
Opcja: sałatka grecka z sałatą lodową i pomidorków koktajlowych
– 1 mała główka sałaty lodowej
– 200 g pomidorków koktajlowych (opcjonalnie pomidorki koktajlowe w zalewie octowej)
– 1 ogórek
– 1/2 czerwonej cebuli
– 150 g sera feta
– oliwki Kalamata lub zielone
– sos do sałaty lodowej z fetą (opis poniżej)
Sekret idealnego sosu vinegrette (sos do sałatki greckiej):
– 6 łyżek oliwy z oliwek extra virgin
– 2 łyżki czerwonego octu winnego
– 1 ząbek czosnku, przeciśnięty przez praskę
– 1 łyżeczka musztardy Dijon
– 1/2 łyżeczki suszonego oregano
– szczypta cukru
– sól i pieprz do smaku
Opcjonalny składnik: sos czosnkowy
– 4 łyżki jogurtu greckiego
– 1 ząbek czosnku
– 1 łyżka oliwy
– sól, pieprz, odrobina soku z cytryny
Przygotowanie krok po kroku
Krok 1: Przygotowanie warzyw
Zacznij od dokładnego umycia wszystkich warzyw.
Pomidory kroimy w grube plastry lub, jeśli używasz pomidorków koktajlowych, przekrój je na pół. (Pomidorki koktajlowe w zalewie octowej wprowadzą bardziej wyrazisty smak – warto spróbować w chłodniejsze dni lub gdy serwujesz ją jako sałatkę grecką na grilla).
Ogórka obierz, przekrój wzdłuż na pół i wydrąż pestki łyżką, jeśli są duże i wodniste. Pokrój na półplastry.
Cebulę pokrój w cienkie pióra. Jeśli zależy Ci na łagodniejszym smaku, zanurz ją na kilka minut w lodowatej wodzie – straci ostrość, ale zachowa chrupkość.
Sałatę lodową, jeśli jej używasz, porwij rękami na większe kawałki – nie kroj nożem, bo sałata może się utlenić i zwiędnąć szybciej.
Krok 2: Układanie sałatki
Na dużym półmisku ułóż najpierw plasterki ogórka, potem pomidory, cebulę i oliwki. Jeśli robisz wariant z sałatą lodową, zacznij od niej jako bazy. Ułóż na niej pomidorki koktajlowe i resztę składników.
Ser feta pokrój na grube plastry lub pokrusz palcami i rozłóż równomiernie na warzywach. Tradycyjnie w Grecji feta nie jest mieszana z warzywami, lecz podawana w dużym kawałku na wierzchu.
Krok 3: Przygotowanie vinegrette
Do miseczki wlej oliwę z oliwek i ocet winny. Dodaj musztardę, przeciśnięty czosnek, oregano i szczyptę cukru. Dokładnie wymieszaj trzepaczką lub potrząśnij w zamkniętym słoiku aż do uzyskania emulsji. Dopraw solą i pieprzem.
To klasyczny sos do sałatki greckiej – lekki, aromatyczny i tłusty w dobrym sensie. Idealnie oplata warzywa i wydobywa smak fety.
Krok 4: Polanie sałatki
Zaraz przed podaniem polej warzywa przygotowanym vinegrette. Nie wcześniej – zbyt długie macerowanie sprawi, że warzywa puszczą sok, a sałatka straci świeżość.
Alternatywnie, jeśli chcesz nieco urozmaicić sałatkę grecką z fetą, możesz użyć sosu czosnkowego na bazie jogurtu greckiego. Świetnie komponuje się zwłaszcza z wariantem z sałatą lodową – tworząc swoistą hybrydę w stylu tzatziki.
Krok 5: Serwowanie
Sałatkę grecką podawaj od razu, najlepiej w temperaturze pokojowej. Idealnie smakuje jako samodzielna kolacja, dodatek do ryby lub mięs z grilla – dlatego jest wyjątkowo ceniona jako sałatka grecka na grilla.
Warzywa powinny być chrupkie, feta wyrazista, a sos nie może być dominujący – jego zadaniem jest łączyć, a nie przytłaczać.
Warianty i modyfikacje
Sałatka z sałaty lodowej i fety
Jeśli przygotowujesz wersję z sałatą lodową, pamiętaj, by wybierać jędrne i świeże główki. Taka sałatka jest lżejsza, bardziej orzeźwiająca, świetna na upały. Znakomicie sprawdzi się z dodatkiem grillowanego kurczaka lub pasków pity – danie kompletne.
Z czosnkowym twistem
Sałatka grecka z sosem czosnkowym to idealne rozwiązanie dla tych, którzy wolą bardziej kremową strukturę dressingu. Wystarczy wymieszać jogurt grecki z czosnkiem, oliwą i przyprawami – i gotowe. Wariant szczególnie polecany jako przystawka na imprezę lub lunch do pracy.
Z grillowanymi warzywami
Dla wersji „na grilla” dodaj do sałatki grillowaną cukinię lub bakłażana. Możesz też zamarynować pomidorki koktajlowe w zalewie octowej – wzbogacisz profil smakowy i odświeżysz klasykę. Tego typu sałatka grecka na grilla zrobi wrażenie nawet na najbardziej wymagających gościach.
Podsumowanie
Sałatka grecka to danie szlachetne w swojej prostocie – wymaga niewielu składników, ale dużej uwagi. Kluczem jest świeżość produktów i właściwa kompozycja smaków. Pamiętaj, że klasyczna wersja nie zawiera sałaty, ale sałatka z sałaty lodowej i fety to smaczny i lekki wariant, który możesz dostosować do okazji. Sos do sałaty lodowej z fetą w wersji vinegrette lub czosnkowej pozwala na zabawę smakiem i strukturą.
Eksperymentuj. Dodaj marynowane pomidorki koktajlowe, podaj ją z ciepłą pitą lub grillowanym halloumi. Niech będzie Twoją odpowiedzią na wakacyjny niedosyt i dowodem, że nawet najprostsze dania mogą smakować wyjątkowo.