Gęsty, pełen koloru i intensywnego aromatu barszcz ukraiński to jedno z dań, które potrafią rozgrzać nie tylko ciało, ale i duszę. Pamiętam, jak pierwszy raz spróbowałem go na rodzinnych wakacjach w Bieszczadach – w skromnej chacie z drewnianą ławeczką i pachnącym dymem piecem. Starsza kobieta, ubrana w chustę, podała mi głęboki talerz z gęstą, bordową zupą, w której pływały kawałki warzyw i mięsa, a na środku leżało ugotowane jajko. Od tego dnia barszcz ukraiński z jajkiem stał się jedną z moich kulinarnych obsesji – daniem, które odtwarzam, udoskonalam i przekazuję dalej. Zapraszam do odkrycia tej potrawy razem ze mną.
Czym jest barszcz ukraiński i dlaczego warto go gotować?
Barszcz ukraiński to wielowarstwowa zupa o głębokiej barwie i wyrazistym smaku, charakterystyczna dla kuchni wschodniej Europy, szczególnie Ukrainy, ale również Polski i Białorusi. Nie należy go mylić z klarownym barszczem czerwonym – ukraińska wersja jest znacznie bardziej treściwa: znajdziemy w niej buraki, kapustę, pomidory, ziemniaki, fasolę, marchew, cebulę, czosnek, mięso, a często także kwaśną śmietanę i jajko.
Bazą tradycyjnego barszczu ukraińskiego jest wywar mięsny – najlepiej z kością. Jednakże możliwe są wersje wegetariańskie oparte na rosole warzywnym. Dzięki dużej ilości warzyw i dodatków, barszcz jest sycący, bogaty w błonnik, witaminy i minerały. Zawiera także naturalne probiotyki, jeśli użyjemy zakwasu buraczanego jako kwaśnego elementu. Jedzenie barszczu to nie tylko uczta smaków, ale i inwestycja w zdrową dietę, szczególnie zimą.
Fromalnie barszcz ukraiński jest zupą jednogarnkową, ale jego przygotowanie – nawet jeśli wymaga czasu – daje niezwykłą satysfakcję i nagradza smakiem, który zapada w pamięć.
Składniki – co potrzeba do przyrządzenia barszczu ukraińskiego z jajkiem
Na wywar mięsny:
– 500 g kości wieprzowych lub wołowych (np. szponder, żeberka)
– 1 liść laurowy
– 4 ziarna ziela angielskiego
– 10 ziaren czarnego pieprzu
– 1 cebula, przekrojona na pół (nieobrana, opalona nad ogniem)
– 2 l wody
Na zupę właściwą:
– 3 średnie buraki (ok. 500 g)
– 2 średnie marchewki
– 1 pietruszka
– ½ selera
– ½ główki białej kapusty
– 1 duża cebula
– 2 ząbki czosnku
– 2 ziemniaki
– 1 łyżka koncentratu pomidorowego
– 1 szklanka ugotowanej białej fasoli (lub z puszki)
– 1 łyżeczka cukru
– 1 łyżeczka octu lub soku z cytryny (opcjonalnie: 3 łyżki zakwasu buraczanego)
– sól, pieprz do smaku
– 2–3 łyżki oleju (np. rzepakowy lub słonecznikowy)
Do podania:
– 4–5 jajek ugotowanych na twardo
– kwaśna śmietana (18%)
– świeży koperek lub natka pietruszki
Jak ugotować barszcz ukraiński – przepis krok po kroku
Krok 1: Przygotowanie wywaru mięsnego
Rozpocznij od umycia kości pod zimną wodą. Włóż je do garnka z 2 litrami wody i doprowadź do wrzenia. Zdejmij szumowiny, które się pojawią. Następnie dodaj opaloną cebulę, liść laurowy, ziele angielskie, pieprz czarny w ziarnach. Gotuj na wolnym ogniu przez około 1,5 godziny (można dłużej, nawet do 2–2,5 godziny dla głębszego smaku). Po ugotowaniu przecedź wywar i zachowaj esencjonalny bulion.
W wersji wegetariańskiej: przygotuj intensywny bulion warzywny, wykorzystując dodatkową marchew, pietruszkę, cebulę i przyprawy. Podduś warzywa na oleju, zalej wodą i gotuj przynajmniej 40 minut.
Krok 2: Obróbka warzyw
W czasie, gdy gotuje się wywar, przygotuj warzywa:
– Buraki obierz i zetrzyj na tarce o dużych oczkach.
– Marchew, pietruszkę i seler również zetrzyj.
– Ziemniaki pokrój w kostkę.
– Kapustę poszatkuj drobno.
– Cebulę pokrój w kostkę.
– Czosnek drobno posiekaj.
Krok 3: Podsmażanie aromatycznej bazy
Na dużej patelni lub w garnku rozgrzej olej. Dodaj cebulę i smaż kilka minut, aż się lekko zeszkli. Następnie dodaj starte buraki, marchew, pietruszkę i seler. Duś całość pod przykryciem około 10 minut. Dodaj koncentrat pomidorowy, cukier i łyżkę wywaru – wymieszaj dokładnie. Cukier złagodzi kwasowość i podkreśli słodycz buraków. Na końcu dodaj ocet lub zakwas buraczany – powstrzyma to utratę koloru podczas gotowania.
Krok 4: Gotowanie zupy
Do przecedzonego wywaru dodaj duszone warzywa z patelni, a także ziemniaki, kapustę i fasolę. Gotuj na średnim ogniu około 30 minut, aż wszystkie warzywa będą miękkie. Pod koniec dodaj przeciśnięty przez praskę czosnek, dopraw do smaku solą i pieprzem. Jeśli potrzeba – dodaj jeszcze odrobinę zakwasu, octu lub soku z cytryny dla wyostrzenia smaku.
Krok 5: Przygotowanie jajek
W osobnym garnku ugotuj jajka na twardo (ok. 9 minut od momentu zagotowania wody). Obierz i przekrój każde jajko na połówki lub ćwiartki.
Krok 6: Podanie
Barszcz ukraiński z jajkiem najlepiej smakuje podany gorący, ze świeżym koperkiem i łyżką gęstej śmietany. Do każdej porcji włóż połówkę lub dwie jajka. Tak podany barszcz ukraiński nie tylko pięknie wygląda, ale również dostarcza białka i tłuszczu, tworząc pełnowartościowy posiłek.
Podsumowanie – smak tradycji w nowoczesnej kuchni
Barszcz ukraiński z jajkiem to danie, które łączy bogatą tradycję z wartościami odżywczymi ważnymi dla współczesnej diety. Gęsty, aromatyczny i wielowarstwowy, może stać się głównym daniem obiadowym, szczególnie w chłodne dni. Jego przygotowanie wymaga uwagi i czasu, ale efekt końcowy rekompensuje wysiłek – a każda łyżka zupy to powrót do korzeni kulinarnej kultury Europy Wschodniej.
Nie bój się eksperymentować: do zupy możesz dodać pieczone buraki dla głębszego smaku, zastąpić fasolę ciecierzycą albo wzbogacić ją podsmażonymi pieczarkami. Wybierz swoją wersję, dostosuj przyprawy do gustu i stwórz barszcz, który będzie smakować dokładnie tak, jak go zapamiętasz – lub tak, jak będziesz chciał go zapamiętać.
