Dynia to jeden z tych darów jesieni, który daje niemal nieskończone możliwości kulinarnych eksperymentów. Pamiętam, jak moja babcia co roku wyciągała spiżarnię pełną słoików pełnych aromatycznej dyni w occie, słodkiej konfitury i korzennych past – każde otwarcie takiego słoiczka zimą przypominało ciepłe, słoneczne popołudnia października. Dynia w słoikach na zimę na słodko i słono to sprawdzony sposób na zatrzymanie smaku jesieni na długie miesiące. Dziś podzielę się trzema przepisami: na słodki dżem z dyni i gruszki, korzenną konfiturę „8 z dyni do słoików” oraz pikantną dynię marynowaną do obiadów. Każdy z przepisów powstał na bazie wielokrotnie testowanych receptur i domowych doświadczeń.
1. Dżem z dyni i gruszki z nutą wanilii i cytryny
Ten przepis to harmonijne połączenie dyni i gruszek – dwóch naturalnie słodkich składników, które doskonale się uzupełniają. Idealny, jeśli zastanawiasz się jak zrobić dżem z gruszek lub chcesz wykorzystać sezon na dojrzałe owoce. Dżem z dyni i gruszki wychodzi gładki, aromatyczny, z lekką kwasowością cytryny i głęboką słodyczą wanilii. To świetny dodatek do naleśników, gofrów, tostów, czy po prostu jako nadzienie do rogalików.
Składniki:
– 1 kg obranej i pokrojonej w kostkę dyni (najlepiej odmiana hokkaido lub piżmowa)
– 0,5 kg dojrzałych, słodkich gruszek (np. konferencja, lukasówka)
– 500 g cukru
– Sok i skórka z 1 dużej cytryny
– 1 laska wanilii lub 1 łyżeczka pasty waniliowej
– 100 ml wody
Sposób przygotowania:
1. Dynię i gruszki obierz, usuń gniazda nasienne i pokrój w drobną kostkę. (Im mniejsze kawałki, tym szybciej się rozpadną podczas gotowania).
2. Umieść wszystkie składniki (oprócz wanilii) w dużym garnku z grubym dnem. Dodaj wodę.
3. Gotuj na małym ogniu przez około 30 minut, często mieszając, aż owoce całkowicie zmiękną. Podczas gotowania dynia i gruszki puszczą sok – nie należy dodawać więcej wody.
4. Kiedy masa stanie się jednolita i gęsta, dodaj ziarenka wanilii (lub pastę), a samą laskę wanilii również wrzuć do garnka, by oddała aromat.
5. Gotuj kolejne 10 minut, po czym usuń laskę wanilii. Następnie użyj blendera ręcznego, aby uzyskać idealnie gładką konsystencję.
6. Natychmiast przełóż gorący dżem do wyparzonych, suchych słoików. Dokładnie zakręć.
7. Pasteryzuj przez 15 minut w garnku z wodą lub w piekarniku (100°C – 20 minut). Odwróć słoiki do góry dnem i pozostaw do ostygnięcia.
2. “8 z dyni do słoików” – czyli klasyczna konfitura z 8 składników
Ten tradycyjny przepis, często przekazywany ustnie w rodzinach, zwany potocznie “8 z dyni”, to skoncentrowana dawka słodyczy i korzennego ciepła. Nazwa pochodzi od liczby podstawowych składników oraz proporcji – wszystko po 800 gramów lub 8 sztuk. Konfitura idealna na zimowe wieczory – do herbaty, na chleb czy jako prezent.
Składniki:
– 800 g obranej dyni (najlepiej piżmowej)
– 800 g jabłek (kwaskowatych, np. szara reneta, boskoop)
– 800 g gruszek
– 800 g cukru
– 1 pomarańcza (sok i skórka)
– 1 cytryna (sok)
– 1 łyżeczka cynamonu
– 1/2 łyżeczki mielonego imbiru
– (opcjonalnie: odrobina goździków i kardamonu)
Sposób przygotowania:
1. Owoce dokładnie umyj, obierz ze skóry, usuń gniazda nasienne. Pokrój w drobną kostkę.
2. W dużym garnku ułóż warstwami: dynię, jabłka, gruszki i przesyp cukrem. Odstaw na 2–3 godziny (lub na noc) aż owoce puszczą sok.
3. Dodaj sok z pomarańczy i cytryny oraz otartą skórkę z pomarańczy. Dopraw cynamonem i imbirem (dodaj goździki tylko jeśli lubisz wyraziste, korzenne smaki).
4. Gotuj wszystko na małym ogniu około 1–1,5 godziny, aż owoce się rozprażą, a masa zacznie gęstnieć. Często mieszaj, by się nie przypaliło.
5. Możesz zostawić konfiturę z wyczuwalnymi kawałkami owoców, lub zmiksować na gładko – zależnie od preferencji.
6. Gorącą masę nałóż do wysterylizowanych słoików, dobrze zakręć.
7. Pasteryzuj przez 15–20 minut. Po ostygnięciu przechowuj w chłodnym, ciemnym miejscu.
3. Dynia marynowana na słono – do obiadu, mięs i sałatek
Choć większość przetworów z dyni kojarzy się ze słodyczą, warto przygotować także wersję słoną – aromatyczną dynię marynowaną w lekkim, pikantnym zalewie z czosnkiem i ziołami. To świetny dodatek do zimowych obiadów, zwłaszcza dań mięsnych czy rybnych. Smakuje też doskonale jako element antipasto czy tło do deski serów. Idealna dynia w słoiki na słono.
Składniki:
– 1,5 kg dyni (najlepiej odmiana twarda: makaronowa, hokkaido)
– 1 litr wody
– 250 ml octu (spirytusowego 10% lub jabłkowego)
– 2 łyżki cukru
– 1 łyżka soli niejodowanej
– 3 ząbki czosnku (pokrojone w cienkie plasterki)
– 4 liście laurowe
– 5 ziaren ziela angielskiego
– 10 ziaren pieprzu czarnego
– 1 gałązka rozmarynu
– (opcjonalnie: chili w płatkach – dla wersji pikantnej)
Sposób przygotowania:
1. Dynię umyj, obierz (hokkaido nie trzeba), usuń nasiona i pokrój w kostkę 2 x 2 cm.
2. Do dużego garnka wlej wodę, ocet, dodaj przyprawy: cukier, sól, czosnek, liście laurowe, ziele, pieprz, rozmaryn. Zagotuj.
3. Wrzuć pokrojoną dynię do gotującej się zalewy i gotuj przez 2–3 minuty – nie dłużej, chodzi o zblanszowanie, nie rozgotowanie.
4. Za pomocą łyżki cedzakowej wyłóż kawałki dyni do czystych i wyparzonych słoików. Uzupełnij każdy słoik plasterkami czosnku oraz przyprawami z zalewy.
5. Dopełnij słoiki gorącą zalewą, pozostawiając 1–1,5 cm wolnej przestrzeni pod zakrętką.
6. Mocno zakręć, a następnie pasteryzuj przez 15 minut.
7. Dynię na słono najlepiej otwierać po co najmniej 2–3 tygodniach – wtedy smaki zdążą się przegryźć.
Podsumowanie
Dynia w słoikach na zimę na słodko i słono to nie tylko sposób na ograniczenie marnowania jedzenia, ale przede wszystkim prawdziwa uczta smaków i aromatów zamknięta w szkle. Niezależnie od tego, czy wybierzesz słodki dżem z dyni i gruszki, aromatyczną konfiturę “8 z dyni do słoików”, czy pikantną wersję na słono – każdy z tych przetworów opiera się na domowej jakości i pełnej kontroli nad składnikami. Możesz dowolnie modyfikować proporcje przypraw, dodać ulubione akcenty – np. anyż, goździki czy ostrą paprykę. Eksperymentuj, dostosowuj przepisy i ciesz się smakiem dyni aż do kolejnej jesieni.
