Chrupiąca, kolorowa, pełna słońca – taka właśnie jest sałatka z ogórków i papryki na zimę. U mnie w domu nazywano ją „kolorem lata w słoiku”, bo kiedy śnieżna zima otulała okna szronem, otwarcie jednego słoika potrafiło przywołać smak sierpniowego popołudnia na działce. Babcia robiła tę sałatkę z takim pietyzmem, że każda warstwa ogórków, papryki i cebuli układała się w niemal geometryczne wzory. Dziś kontynuuję ten rytuał z takim samym szacunkiem – nie tylko dla tradycji, ale i dla zdrowia oraz czystej przyjemności smaku.
Dlaczego warto przygotować sałatkę z ogórków i papryki na zimę?
Sałatka z ogórków i papryki to klasyka polskich przetworów – idealnie zbalansowana między słodyczą papryki, delikatną ostrością cebuli i świeżością ogórka. Zakłoszona dobrym, lekko kwaskowym zalewem, staje się wytrawnym dodatkiem do zimowych obiadów i bagietek czy po prostu przepysznym akcentem na stole. Pod względem wartości odżywczych to też niezły wybór: ogórki i papryka dostarczają witamin (zwłaszcza C, A i K), błonnika oraz przeciwutleniaczy, które wspierają odporność i trawienie.
Poza walorami smakowymi i zdrowotnymi, sałatka z ogórków papryki i cebuli do słoików na zimę ma jeszcze jedną ważną zaletę – to sposób na wykorzystanie nadmiaru sezonowych warzyw. Nie ma nic przyjemniejszego niż świadomość, że nawet zimą sięgamy po to, co sami wyhodowaliśmy lub kupiliśmy u lokalnych rolników.
W wersjach nieco bardziej rozbudowanych, do sałatki dodaje się marchew – wtedy powstaje sałatka z ogórków marchewki i cebuli do słoików na zimę, jeszcze bardziej kolorowa i odżywcza. Z kolei olej dodany na końcu do warzyw nie tylko podnosi walory smakowe, ale pomaga lepiej przyswajać witaminy rozpuszczalne w tłuszczach.
Składniki
Poniższa receptura przewidziana jest na około 8-10 słoików o pojemności 500 ml. Można ją łatwo podzielić lub pomnożyć.
Podstawowe składniki warzywne:
– 2,5 kg ogórków gruntowych (średniej wielkości, jędrnych)
– 6 dużych papryk (najlepiej w różnych kolorach: czerwonej, żółtej i zielonej)
– 4 duże cebule (najlepiej słodka cebula biała lub szalotka)
– 3 średnie marchewki (opcjonalnie, ale zalecane)
Do zalewy:
– 1 szklanka octu spirytusowego 10%
– 1 szklanka cukru
– 2 czubate łyżki soli niejodowanej (kamiennej)
– 3 szklanki wody
– 100 ml oleju rzepakowego (może być również słonecznikowy)
Dodatkowo do każdego słoika:
– 2-3 ziarenka ziela angielskiego
– 1 liść laurowy
– Kilka ziaren gorczycy
– Opcjonalnie: plasterek czosnku
Przygotowanie sałatki krok po kroku
Krok 1: Przygotowanie warzyw
Warzywa powinny być jak najświeższe – nie uszkodzone, nie przerośnięte, bez oznak zwiędnięcia.
1. Ogórki dokładnie umyć. Jeśli skórka jest bardzo twarda, można je obrać, choć zachowanie skórki zwiększy chrupkość. Pokroić w cienkie plasterki (około 3 mm). Można użyć mandoliny, aby uzyskać jednolite plastry.
2. Papryki pozbawić gniazd nasiennych, opłukać i pokroić w cienkie paski – najlepiej wzdłuż, ale sposób krojenia można modyfikować według upodobań.
3. Cebulę obrać, przeciąć na pół i pokroić w cienkie piórka.
4. Marchewkę zetrzeć na tarce o grubych oczkach lub pociąć w cienkie plasterki – dodatek marchwi to dodatkowa porcja karotenu i koloru w słoiku.
Krok 2: Solenie warzyw
1. Wszystkie warzywa przełóż do dużej miski lub garnka. Każdą warstwę przesyp niewielką ilością soli (około 1 płaska łyżeczka na kg warzyw).
2. Odstaw na 3–4 godziny (lub nawet na noc) w chłodne miejsce, aby warzywa puściły sok. Od czasu do czasu wymieszaj, najlepiej ręką.
3. Po odczekanym czasie zlej nadmiar płynu. Warzywa można lekko odcisnąć, ale nie za mocno – nie chodzi o ich wysuszenie.
Krok 3: Przygotowanie zalewy
W rondlu zagotuj wodę z cukrem, solą i octem. Gotuj na małym ogniu przez około 5 minut, aż wszystko się rozpuści. Na końcu dodaj olej. Zamieszaj i odstaw do lekkiego przestudzenia.
Krok 4: Pasteryzacja i pakowanie
1. W międzyczasie przygotuj słoiki – dokładnie je umyj i wyparz (np. w piekarniku rozgrzanym do 100°C przez 10 minut lub zanurz we wrzątku). Pokrywki również wyparz.
2. Do każdego słoika włóż przyprawy: 2–3 ziela angielskie, 1 liść laurowy, kilka ziaren gorczycy i plasterek czosnku (opcjonalnie).
3. Następnie ciasno ułóż warzywa – ogórki, cebulę, paprykę i marchewkę. Warzywa można układać w warstwach lub wymieszać przed wkładaniem do słoików.
4. Zalej warzywa gorącą zalewą, pozostawiając około 1 cm wolnej przestrzeni od brzegu. Upewnij się, że warzywa są całkowicie przykryte.
5. Dokładnie zakręć słoiki czystymi, suchymi nakrętkami.
Krok 5: Pasteryzacja
1. Na dno dużego garnka z grubym dnem połóż ściereczkę, ustaw słoiki tak, by się nie stykały.
2. Zalej ciepłą wodą do ¾ wysokości słoików.
3. Doprowadź wodę do 85–90°C i pasteryzuj słoiki przez 15-20 minut (dla słoików 0,5 l).
4. Wyjmij, odstaw do góry dnem i pozostaw do całkowitego wystudzenia (najlepiej przykryte kocem, aby proces trwał dłużej).
Przechowywanie i dojrzewanie smaku
Po ostygnięciu odstaw słoiki w chłodne, ciemne miejsce. Najlepiej nie otwierać ich przez kilka tygodni – smaki się w tym czasie harmonizują. Sałatka z ogórków, papryki i cebuli z olejem lub z dodatkiem marchewki zyskuje na mocy i aromacie po co najmniej miesiącu.
Termiczna obróbka i pasteryzacja sprawiają, że sałatka może być przechowywana nawet przez rok. Po otwarciu przechowywać ją należy w lodówce i spożyć w ciągu 7–10 dni.
Warianty i propozycje modyfikacji
1. Z chilli lub ostrą papryką
Dla fanów pikantnych smaków – do każdej porcji warto dodać pasek ostrej papryczki lub odrobinę płatków chilli.
2. Wersja z koperkiem lub gorczycą francuską
Posiekany koperek dodany do warzyw tuż przed zalaniem zalewą albo ziarnista musztarda jako kolejny wymiar smaku wzbogacą klasyczną wersję.
3. Z dodatkiem czosnku i miodu
Miód jako alternatywa dla części cukru zmieni profil smakowy, nadając sałatce złocisty kolor i lekko karmelowy aromat. Z kolei więcej czosnku stworzy intensywniejszą kompozycję smaku.
Podsumowanie
Sałatka z ogórków i papryki na zimę to nie tylko przepis – to tradycja i smak, który przetrwał pokolenia. Dzięki prostocie składników i elastyczności wariantów, każdy może dostosować ją do własnych upodobań. Czy wybierzesz wersję klasyczną – sałatkę z ogórków papryki i cebuli do słoików na zimę, czy też wzbogaconą o marchew i aromaty – efekt będzie ten sam: słoik pełen koloru, zdrowia i smakowitego wspomnienia lata. Eksperymentuj, zachowaj rytm sezonu i czerp radość z domowych przetworów – zima jeszcze nigdy nie smakowała tak pełnie.
