Banoffee to klasyczny brytyjski deser, który od lat podbija serca (i podniebienia) miłośników słodkości na całym świecie. Po raz pierwszy natknąłem się na to ciasto w małej kawiarni w Brighton. Właścicielka powiedziała mi wtedy: „To jedyne ciasto, które zawsze się sprzedaje – bez względu na pogodę i porę roku”. Ugryzłem pierwszy kawałek i zrozumiałem, dlaczego. Kremowy kajmak spotykający się ze świeżym bananem i lekką bitą śmietaną — wszystko na chrupiącym, maślanym spodzie z herbatników. Dziś podzielę się z Wami eksperckim przepisem na idealne banoffee bez pieczenia, z naciskiem na detale, które robią różnicę. Bez piekarnika, bez skomplikowanych technik, idealne nawet latem.
Czym jest banoffee i dlaczego nie pieczemy?
Banoffee to nazwa będąca hybrydą dwóch słów: banana i toffee (czyli kajmak, masa krówkowa). Powstało w latach 70. w Anglii i od tego czasu przeszło wiele wariantów. Wersje z pieczeniem niestety bywają czasochłonne i nie zawsze dostępne dla wszystkich. Ciasto banoffee bez pieczenia jest nie tylko szybsze, ale pozwala zachować świeżość składników, a jednocześnie daje mnóstwo możliwości modyfikacji.
Banoffee ciasto bez pieczenia ma tę zaletę, że bazuje na dostępnych i prostych składnikach: herbatniki, masło, mleko skondensowane, banany i śmietanka. To więcej niż tylko deser — to ukłon w stronę kulinarnej wygody bez kompromisu na smaku. Można je porównać do innego popularnego deseru z kategorii „bez pieczenia” — jak deser z budyniem i herbatnikami lub deser z herbatnikami i budyniem.
W tym przepisie skupimy się na tym, jak osiągnąć idealny balans między trzema komponentami: chrupiący spód, kremowy kajmak i lekka, stabilna bita śmietana. W przepisie pojawi się też alternatywa dla klasycznych herbatników – dla tych, którzy szukają nowych smakowych doznań. Ten deser z powodzeniem może konkurować z popularnymi domowymi hitami jak „słonecznikowiec kwestia smaku” czy nawet, w innej stylistyce, „biała kiełbasa w sosie chrzanowym kwestia smaku”: prostota + autentyczny smak = zawsze skuteczna formuła.
Lista składników
Na spód
– 250 g maślanych herbatników (lub digestive)
– 120 g masła (prawdziwego, 82% tłuszczu)
– Szczypta soli (dla podkręcenia smaku)
Na warstwę kajmaku
– 1 puszka mleka skondensowanego słodzonego (ok. 400 g), do przygotowania domowego kajmaku
lub:
– 250 g gotowej masy kajmakowej (dobrej jakości, np. z puszki)
Na warstwę bananową
– 2–3 dojrzałe banany (ale nie przejrzałe!)
Na śmietanę
– 300 ml śmietanki kremówki (36%)
– 2 łyżki cukru pudru
– 2 łyżeczki cukru wanilinowego lub naturalnego ekstraktu waniliowego
Opcjonalnie do dekoracji
– Czekolada gorzka starta (ok. 30 g) lub kakao
– Orzechy pekan lub migdały (uprażone)
– Szczypta soli morskiej w płatkach (jeśli lubisz słodko-słone kontrasty)
Przygotowanie krok po kroku
Krok 1: Spód – fundament deseru
Dobre ciasto banoffee na herbatnikach zaczyna się od solidnej bazy. Herbatniki należy dokładnie rozdrobnić — najlepiej w malakserze lub ręcznie w woreczku foliowym przy użyciu wałka. Mają przypominać mokry, drobny piasek.
Rozpuść masło na małym ogniu i nie doprowadzając go do zagotowania, połącz z pokruszonymi herbatnikami. Dodaj szczyptę soli.
Wyłóż masą dno tortownicy (23–24 cm) wyłożonej papierem do pieczenia. Ugnieć dokładnie, dociskając łyżką lub dnem szklanki. Wstaw do lodówki na minimum 30 minut – spód musi stwardnieć, by utrzymać ciężar mas kajmakowych i bananów.
Wskazówka: Jeśli chcesz uzyskać bardziej chrupki efekt (jak w „deser z budyniu i herbatników” w wersji czekoladowej), dodaj do masy spodu 2 łyżki orzechów laskowych drobno zmielonych.
Krok 2: Kajmak – serce banoffee
Tu masz dwie drogi:
1. Kajmak domowy: Weź puszkę mleka skondensowanego słodzonego i gotuj ją (zamkniętą) w garnku z wodą przez ok. 2,5–3 godziny na małym ogniu. Pamiętaj, by puszka była cały czas przykryta wodą! Po ostudzeniu otwórz – otrzymasz gęsty, karmelowy kajmak.
2. Kajmak gotowy: Jeśli zależy Ci na czasie, użyj masy kajmakowej gotowej – ale wybieraj tę, która nie zawiera oleju palmowego.
Rozprowadź kajmak równomiernie na schłodzonym spodzie. Dobra warstwa kajmaku powinna mieć grubość około 5–7 mm — nie zdominować deseru, ale wyraźnie się w nim zaznaczyć.
Ekspercki tip: Dla głębi smaku dodaj do kajmaku ½ łyżeczki soli morskiej lub 1 łyżkę wódki karmelowej – wzmocni słodko-słony profil ciasta.
Krok 3: Bananowa świeżość
Banany obierz i pokrój na krążki o grubości około 5–8 mm. Ułóż je ciasno na masie kajmakowej. Najlepiej zacząć od brzegu i kierować się do środka jak przy układaniu płatków róży.
Jeśli obawiasz się przebarwień banana pod wpływem powietrza, możesz lekko skropić plasterki sokiem z limonki lub cytryny — choć to lekką zmianą profilu smakowego, warto to zrobić, jeśli ciasto nie będzie podawane od razu.
Krok 4: Bita śmietana – lekkość i kontrast
Przed ubijaniem śmietanki dobrze ją schłodź (minimum 6 godz. w lodówce). Do miski wlej 300 ml kremówki, dodaj cukier puder i wanilię. Ubij na średnich obrotach – aż do momentu uzyskania sztywnej, ale nie przetłuszczonej śmietany.
Rozprowadź równomiernie po bananach, delikatnie wygładzając szpatułką. Uwaga: nie dociskaj, by nie rozsunąć warstw poniżej.
Jeśli chcesz lekko wznieść ten etap na wyższy poziom – dodaj do śmietany 1 łyżkę mascarpone. Utworzy stabilniejszą strukturę, przy zachowaniu lekkości.
Krok 5: Dekoracja i dojrzewanie smaku
Posyp wierzch świeżo startą gorzką czekoladą, a jeśli masz ochotę, dodaj kilka drobnych kawałków bananów lub odrobinę soli morskiej w płatkach – efekt podobny do współczesnych wariantów typu „ciasto toffi bez pieczenia”, które łączą klasykę z nowoczesnym twistem.
Wstaw ciasto do lodówki na minimum 4 godziny, a najlepiej na całą noc. Smaki muszą się przegryźć.
Warianty i pomysły na modyfikacje
Spód: Zamiast klasycznych herbatników możesz użyć ciasteczek speculoos (przyprawione korzennie) lub zmielonych płatków owsianych — uzyskasz wtedy bardziej rustykalną wersję. Ci, którym pasuje klimat „słonecznikowiec kwestia smaku”, mogą dodać karmelizowane ziarna sezamu czy słonecznika do spodu.
Masa toffi: Możesz też dodać do niej nutkę espresso lub szczyptę cynamonu, jeśli lubisz bardziej złożone tony w deserach.
Owoce: Zamiast tradycyjnych bananów możesz użyć plasterków mango lub brzoskwiń, choć wtedy rozważ dodanie odrobiny żelatyny lub mascarpone do śmietany, by budowla się nie osunęła.
Podsumowanie
Ciasto banoffee bez pieczenia to nie tylko smakowita alternatywa dla klasycznych wypieków, ale też pole do kulinarnych eksperymentów. Idealny balans między chrupkością spodu, słodyczą kajmaku a świeżością bananów i lekkością bitej śmietany sprawia, że ten deser z herbatnikami i budyniem – choć tu bez budyniu – dorównuje dojrzałością smaku najlepszym słodkościom z domowej kuchni.
Nie bójcie się eksperymentować: zmieniajcie spody, kremy, dodatki. Kto wie, może zainspirujecie się nawet tak odległymi przepisami jak „biała kiełbasa w sosie chrzanowym kwestia smaku” i dodacie do wierzchu chrzanowo-słodką nutę… Choćby tylko w warstwie wyobraźni.
Twórzcie ciasta, które nie tylko smakują – ale też zapadają w pamięć.
