Duże, przerośnięte ogórki to niekoniecznie powód do kulinarnej rozpaczy – wręcz przeciwnie. Pamiętam, jak pewnego sierpniowego popołudnia babcia Stanisława wróciła z działki z koszem ogórków wielkości dziecięcego ramienia. „Nie wyrzucaj, robimy z tego coś konkretnego” – powiedziała z uśmiechem. I rzeczywiście, przerosłe ogórki dostały drugie życie – a ja dziś dzielę się sprawdzonymi sposobami, by je maksymalnie wykorzystać.
Czy duże ogórki są do czegoś dobre?
Duże ogórki, które przerośnięte zalegają na grządkach lub w skrzynkach z warzywami, często są uważane za gorsze — posiadają grubą skórkę, rozbudowane komory nasienne i mniej zwarty miąższ. Jednak te cechy nie przekreślają ich kulinarnej użyteczności. Wręcz przeciwnie – w doświadczonych rękach stają się wartościowym surowcem do przetworów, zup, past, a nawet dań pieczonych i smażonych.
Ogórek składa się w ok. 95% z wody, dostarczając przy tym niewielkiej ilości kalorii. Zawiera też witaminę K, C, potas i śladowe ilości magnezu. W medycynie ludowej stosowano go na odwodnienie oraz jako naturalny środek chłodzący i łagodzący podrażnienia skóry. Szczególnie przerośnięte ogórki, po odpowiedniej obróbce, nadają się idealnie na pasztety warzywne, pikle, marmolady wytrawne i różnego rodzaju przetwory.
Czy duże ogórki można smażyć, piec, mrozić?
Smażenie
Tak – przerośnięte ogórki po obraniu, pozbawieniu pestek i pokrojeniu w plastry lub słupki można panierować i smażyć jak cukinię. Sprawdzają się w roli składnika warzywnych kotletów, jako wypełnienie do zapiekanek czy w farszach.
Pieczenie
Ogórki zapiekane to niecodzienna, ale bardzo smaczna opcja. Z ich grubszego miąższu można stworzyć danie podobne do zapiekanej cukinii czy bakłażana, np. pokroić wzdłuż, wydrążyć środek i nadziać mięsem/wariacją wege.
Mrożenie
Tak, ale po uprzednim przygotowaniu – obraniu, wydrążeniu środka z pestkami i zblanszowaniu. Po odciśnięciu nadmiaru wody, można je przechowywać w zamrażalniku nawet pół roku i wykorzystywać np. do zup zimą.
Przechowywanie
Świeże, przerosłe ogórki najlepiej spożytkować w ciągu 2–3 dni, gdyż szybko tracą jędrność. W lodówce można je przechowywać maksymalnie przez tydzień w worku z otworami wentylującymi. Lepszym rozwiązaniem jest jednak przetworzenie ich zaraz po zbiorze.
5 sprawdzonych przepisów z dużych ogórków
1. Faszerowane pieczone ogórki
Pomysł nieco zaskakujący, lecz świetnie sprawdza się jako danie obiadowe lub przystawka.
Składniki:
– 2 duże ogórki
– 200 g mięsa mielonego (lub farszu warzywnego)
– 1/2 cebuli
– 1 ząbek czosnku
– 1 łyżka koncentratu pomidorowego
– 1 jajko
– przyprawy: sól, pieprz, oregano, słodka papryka
– ser żółty do posypania
Przygotowanie:
1. Ogórki obierz, przekrój wzdłuż, łyżką wydrąż pestki – zostaw grubszy miąższ, by powstał „łódeczkowaty” kształt.
2. Posól je i odstaw na 15 minut.
3. W misce wymieszaj mięso mielone z posiekaną cebulą, czosnkiem, koncentratem i przyprawami. Dodaj jajko i dobrze wymieszaj.
4. Jeśli masa jest zbyt rzadka – dodaj bułkę tartą.
5. Napełnij ogórki farszem i ułóż w naczyniu żaroodpornym.
6. Piecz 30 minut w 180°C, na 10 minut przed końcem posyp startym serem.
2. Surówka ze świeżych przerośniętych ogórków i koperku
Klasyczna, orzeźwiająca alternatywa dla mizerii, idealna do obiadu.
Składniki:
– 2 duże ogórki
– pół pęczka koperku
– 1 mała cebula
– 1 łyżka octu winnego
– 1 łyżeczka cukru
– sól, pieprz
– 1 łyżeczka oleju lnianego lub rzepakowego tłoczonego na zimno
Przygotowanie:
1. Ogórki obierz, usuń nasiona, zetrzyj na tarce o grubych oczkach.
2. Cebulę pokrój w cienkie piórka, koperek posiekaj.
3. Wszystko wymieszaj z przyprawami, olejem i octem.
4. Odstaw do lodówki na 15–20 minut, aż lekko zmiękną i puszczą sok.
3. Ogórkowy pasztet warzywny
Pasztet na bazie ogórków to prawdziwy kulinarny hit dla osób na diecie roślinnej.
Składniki:
– 3 duże ogórki
– 1 marchew
– 1 cebula
– 2 jajka
– 4 łyżki otrębów owsianych
– 1/2 szklanki ugotowanej soczewicy
– sól, pieprz, majeranek, czosnek granulowany
– 1 łyżka oliwy
Przygotowanie:
1. Ogórki obierz, wydrąż środek, zetrzyj na tarce i odciśnij dobrze nadmiar wody.
2. Marchewkę zetrzyj, cebulę pokrój drobno i podsmaż na oliwie.
3. Wszystko wymieszaj z jajkami, soczewicą, przyprawami i otrębami.
4. Masę przełóż do formy keksowej wyłożonej papierem do pieczenia.
5. Piecz w 180°C ok. 45 minut (aż wierzch zacznie się rumienić).
4. Pikle korzenne z dużych ogórków
Znakomity sposób na konserwację ogórków przerosłych — po pokrojeniu w słupki lub plastry.
Składniki na 2 słoiki 500 ml:
– 2 duże ogórki
– 1 łyżeczka gorczycy
– 3 ziarna ziela angielskiego
– 1 liść laurowy
– 1 łyżeczka curry
– 1/2 szklanki octu spirytusowego 10%
– 1 szklanka wody
– 1 łyżka cukru
– 1 łyżka soli kamiennej niejodowanej
Przygotowanie:
1. Ogórki obierz, wydrąż środek, pokrój w paski lub na grubsze plastry.
2. Gotuj zalewę: ocet, woda, przyprawy, sól, cukier – zagotuj i odstaw.
3. Do wyparzonych słoików włóż ogórki i zalej gorącą zalewą.
4. Zakręć i pasteryzuj 10 minut w temperaturze 80–90°C.
5. Marmolada ogórkowo-cytrynowa (wytrawna)
Znakomita jako dodatek do pieczeni, serów dojrzewających i przekąsek.
Składniki:
– 1,5 kg dużych ogórków
– 2 cytryny
– 1 łyżeczka soli
– 2 łyżki miodu
– 1 cm świeżego imbiru
– pieprz czarny mielony
Przygotowanie:
1. Ogórki obierz, wydrąż środek, pokrój w kostkę.
2. Cytryny dokładnie wyszoruj, zetrzyj skórkę i wyciśnij sok.
3. Ogórki zasól i odstaw na 1 godzinę, potem odciśnij sok.
4. Umieść wszystkie składniki w garnku, gotuj na małym ogniu, aż masa będzie miała konsystencję konfitury (ok. 45 minut).
5. Przełóż do czystych słoików, zapasteryzuj lub przechowuj w lodówce.
Jak przechowywać ogórki przerosłe?
Przerośnięte ogórki najlepiej od razu przetworzyć — dodać do zup, zmiksować na chłodnik, upiec lub zawekować. Jeśli planujesz je przechować do dalszej obróbki:
– Obierz, pokrój i odciśnij nadmiar wody.
– Zmiksowane w formie purée można mrozić (np. w foremkach do lodu).
– Po blanszowaniu i dokładnym osuszeniu można je porcjować do woreczków próżniowych.
Najlepiej nie przechowywać ogórków w całości dłużej niż kilka dni — wtedy tracą smak i jędrność. Ich gruba skórka sprzyja bowiem szybszemu więdnięciu warzywa.
Podsumowanie
Duże, przerosłe ogórki mogą stać się inspiracją do poszukiwań kulinarnych – są jak niedoceniona baza, która może przekształcić się w danie główne, aromatyczną przekąskę czy dodatek do obiadu. Zamiast je wyrzucać – po prostu obierz, wydrąż, dopraw i wykorzystaj. W przepisach pieczonych, kiszonych, duszonych i pasztetowych kryje się nie tylko smak, ale i wartość zdrowotna. Wypróbuj choć jeden z przedstawionych pomysłów — i daj ogórkom drugie życie.