Kiedy byłam dzieckiem, każda jesień pachniała w naszym domu pomidorami i pieczoną papryką. Mama przygotowywała wielkie garnki aromatycznego sosu, który był bazą do wszystkiego: zup, pizzy, makaronów. W spiżarni roiło się od błyszczących słoików – każdy wypełniony do granic możliwości esencją lata, która miała nas ogrzać w zimowe, ciemne wieczory. Dziś chcę przekazać Ci tę tradycję, ale w wersji unowocześnionej – skoncentrowanej, zdrowej i zgodnej z dzisiejszymi wymaganiami smakowymi.
Dlaczego warto przygotować domowy sos pomidorowy (i paprykowy) do słoików?
Domowy sos pomidorowy do słoików to skoncentrowane bogactwo lata. Pomidory, dojrzewające powoli na słońcu, przechowują w sobie intensywny smak, który trudno odtworzyć zimą z importowanych warzyw. Przygotowując własny sos pomidorowy na zimę, zyskujesz pewność co do składników – bez konserwantów, bez nadmiaru soli, bez cukru ukrytego pod nazwą „syrop glukozowo-fruktozowy”.
Dodatkowa wartość? Uniwersalność – ten przepis sprawdzi się jako sos do spaghetti do słoików, podstawa do zup, pizza domowa czy po prostu szybka przekąska po podgrzaniu. Można dowolnie modyfikować smak, tworząc sos pomidorowo-paprykowy, sos paprykowo pomidorowy, a nawet bazę do leczo czy bigosu. W jednym garnku zamykasz smak, aromat i oddanie dla kuchni z serca.
W tym przepisie wykorzystamy technikę pieczenia papryki i długiego redukowania sosu – sprawdzone metody, dzięki którym Twój sos nabierze charakterystycznej głębi, a jego gęstość sprawdzi się przy każdej kulinarnej zastosowaniu.
Składniki na domowy sos pomidorowo-paprykowy do słoików
Na około 10–12 średnich słoików (300–400 ml)
Warzywa
– 5 kg dojrzałych pomidorów lima lub malinowych (najlepiej bez dużej ilości wody)
– 1,5 kg czerwonej papryki
– 2 duże cebule (ok. 300 g)
– 1 główka czosnku (ok. 10 ząbków)
– 2 marchewki (opcjonalnie, dla naturalnej słodyczy)
– 3 łodygi selera naciowego (opcjonalnie, dla lekkiej kwasowości)
Tłuszcz i przyprawy
– 4 łyżki oliwy z oliwek (najlepiej z pierwszego tłoczenia)
– 2 łyżki oleju rzepakowego (dla neutralności termicznej)
– 2 łyżeczki soli (możesz dodać więcej po redukcji)
– 1 łyżeczka cukru (lub więcej, w zależności od odmiany pomidorów – testuj smak)
– 1 łyżka suszonego oregano
– 1 łyżka suszonej bazylii
– 1/2 łyżeczki ostrej papryki w proszku (opcjonalnie)
– Pieprz świeżo mielony do smaku
– 2–3 łyżki octu jabłkowego lub soku z cytryny (do zakwaszenia – kluczowe dla trwałości)
Sprzęt kuchenny
– Piekarnik
– Duży garnek o grubym dnie (min. 10 litrów)
– Blachy do pieczenia
– Sito lub blender ręczny (w zależności od pożądanej konsystencji)
– Czyste słoiki z zakrętkami (uprzednio wyparzone)
Przygotowanie sosu pomidorowego i paprykowego do słoików – krok po kroku
Krok 1: Przygotowanie papryki – pieczenie
Paprykę umyj, osusz i przekrój na pół. Usuń gniazda nasienne. Ułóż skórką do góry na blasze wyłożonej papierem do pieczenia i piecz w temperaturze 220°C (góra–dół) przez 30 minut, aż skórka się lekko przypali i zacznie odchodzić. Po upieczeniu przełóż paprykę do miski, przykryj folią spożywczą i odstaw na 15 minut – to ułatwi zdejmowanie skórki. Obierz i odstaw.
Sos paprykowy do słoików z pieczoną papryką ma bardziej skoncentrowany smak i zyskuje na głębi. To metoda znana również z przepisu ania gotuje na sos paprykowy na zimę, który wiele osób wykorzystuje jako inspirację.
Krok 2: Przygotowanie pomidorów
Umyj dokładnie pomidory. Natrzyj delikatnie szczoteczką, aby pozbyć się wszelkich zabrudzeń. Nacięcie „na krzyż” u podstawy każdego pomidora ułatwi ich sparzenie – włóż owoce na 2 minuty do wrzątku, potem do zimnej wody. Obierz ze skórki. Pokrój na ćwiartki, usuń twarde części przy szypułkach. Można usunąć gniazda nasienne, jeśli zależy Ci na jeszcze większej gęstości i kremowości sosu.
Krok 3: Podsmażanie warzyw
W dużym garnku rozgrzej oliwę i olej rzepakowy. Dodaj posiekaną cebulę i smaż na średnim ogniu, aż się zeszkli i lekko zrumieni. Dodaj pokrojone marchewki i seler (jeśli używasz), po chwili dorzuć czosnek przeciśnięty przez praskę. Smaż jeszcze przez 3 minuty, nie dopuszczając do przypalenia.
Krok 4: Duszenie pomidorów i papryki
Dodaj obrane i pokrojone pomidory oraz pieczoną, obraną paprykę. Zmniejsz ogień i gotuj na małym ogniu przez minimum 2 godziny, mieszając co jakiś czas.
W tym czasie sos się zredukuje, zgęstnieje i nabierze esencji. Możesz ten krok wydłużyć nawet do 4 godzin – im dłużej, tym lepiej. W razie potrzeby przykryj pokrywką uchyloną, aby nie chlapało.
Krok 5: Blendowanie i przyprawianie
Zdejmij garnek z ognia. Sos możesz zblendować ręcznym blenderem, jeśli chcesz uzyskać aksamitną konsystencję – doskonałą jako sos do spaghetti do słoików. Można też część przetrzeć przez sito, by uzyskać ragú o gładszej konsystencji, czy pozostawić drobinki warzyw, jako bazę do leczo.
Dodaj sól, cukier, wszystkie przyprawy i ocet lub sok z cytryny. Spróbuj – sos powinien mieć wyczuwalną, zrównoważoną słodko-kwaśną nutę. Jeśli pomidory były mało słodkie, zwiększ ilość cukru.
Krok 6: Pasteryzacja i przechowywanie
Na tym etapie sos pomidorowo-paprykowy do słoików jest gotowy – ale by przetrwał całą zimę, należy go odpowiednio zapasteryzować.
Gorący sos przełóż do wyparzonych, suchych słoików, zostawiając około 1 cm wolnej przestrzeni od krawędzi. Zakręć mocno.
W dużym garnku z grubym dnem wyłóż spód ściereczką, wstaw słoiki i zalej ciepłą wodą do 3/4 wysokości słoików. Doprowadź do wrzenia i pasteryzuj 30 minut (czas liczymy od momentu zawrzenia).
Wyjmij słoiki, odstaw do góry dnem na 12 godzin. Po wystudzeniu powinny zassać – wieczko nie powinno klikać.
Zastosowania sosu pomidorowego do słoików
Taki sos ma ogromny potencjał:
– Jako baza do zupy pomidorowej – wystarczy bulion i śmietana.
– Jako sos do pizzy – gotowy, aromatyczny i gęsty.
– Jako sos do spaghetti do słoików – szybka kolacja po podgrzaniu i dodaniu mięsa lub tofu.
– Do bigosu, leczo, fasolki po bretońsku.
– Jako baza do sosu meksykańskiego lub curry.
W zależności od dodatków możesz dowolnie sterować kierunkiem kuchni – włoską, meksykańską, polską. Zamknięcie w słoiku to tylko punkt wyjścia.
Warianty smakowe – eksperymentuj i dopasowuj
– Dodaj więcej czosnku, jeśli planujesz go jako sos do pizzy.
– Dodatek kolendry i kminu rzymskiego stworzy świetną bazę do dań orientalnych.
– Dla wersji pikantnej: więcej ostrej papryki lub chili – tak powstanie sos paprykowy do słoików w wersji „ostra zima”.
– Wersja z większą ilością papryki – sos paprykowo-pomidorowy, bardziej słodki i kremowy.
– Jeśli masz więcej pomidorów niż papryki – postaw na klasyczny sos pomidorowy do słoików.
Podsumowanie
Domowy sos pomidorowo paprykowy do słoików to nie tylko tradycja, ale i praktyczne rozwiązanie dla każdej kuchni – oszczędność czasu, pieniędzy i gwarancja smaku. Dzięki odpowiedniemu doborowi przypraw możesz go dowolnie modyfikować i dostosowywać do potraw. Znajdzie zastosowanie jako uniwersalny sos pomidorowy na zimę, ale też jako intensywny sos paprykowy na zimę.
Spróbuj samodzielnie – gwarantuję, że po raz pierwszy, kiedy zimą otworzysz słoik z własnoręcznie przygotowanym sosem, docenisz cały trud i aromat lata zamknięty w szkło.
Eksperymentuj, zmieniaj proporcje, dodawaj własne akcenty – i dziel się przepisem. Domowy sos do słoików to nie tylko jedzenie. To – jak mawiała moja mama – „słońce, którego nie zjadła sierpniowa burza”.
