Schab w sosie to klasyka polskiej kuchni, która nie traci na popularności mimo zmieniających się trendów. W moim domu jedno z pierwszych wspomnień kulinarnych to zapach duszącego się mięsa i bulgoczącego sosu, który obowiązkowo był “do ziemniaków”. Babcia zawsze mawiała, że dobry schab musi pachnieć cierpliwością i domem – i miała rację. Dzisiejszy przepis to nie tylko ukłon w stronę tradycji, ale i praktyczne, uniwersalne danie, które sprawdzi się z każdą klasyczną polską „wkładką” – ziemniakami, kluskami czy kaszą. Jak mawia Ania Gotuje: „schab to fundament obiadu – reszta to tylko dodatki”.
Dlaczego warto sięgać po schab w sosie?
Schab to jedno z najbardziej uniwersalnych mięs w kuchni polskiej. Wbrew mitom jego przygotowanie wcale nie musi skutkować suchym i włóknistym daniem, pod warunkiem prawidłowego podejścia. Kluczem jest odpowiednie podsmażenie, duszenie w aromatycznym sosie oraz – jeśli chcemy pójść o krok dalej – zróżnicowanie dodatków smakowych. Dzięki swojej strukturze schab doskonale wchłania aromaty przypraw i warzyw, stając się mięsem soczystym i kruchym.
Przepis, który dziś przedstawiam, to klasyczny, uniwersalny schab w sosie, który możesz z łatwością dostosować. Dodając śmietankę, uzyskasz delikatny schab w sosie śmietanowym. Z kolei wzbogacając potrawę o pory i białe wino, otrzymasz wyrafinowany schab w sosie porowym. Niezależnie od wariantu, mięso świetnie komponuje się z ziemniakami tłuczonymi, kaszą gryczaną czy śląskimi kluskami.
Lista składników (dla 4–5 osób)
Podstawowe składniki:
– 800 g schabu bez kości
– 2 średnie cebule (najlepiej szalotki lub zwykłe)
– 2 łyżki oleju rzepakowego lub masła klarowanego
– 1 czubata łyżka mąki pszennej (do zagęszczenia sosu)
– 500 ml bulionu warzywnego lub drobiowego (może być domowy lub dobrej jakości z kostki)
– 1 liść laurowy
– 3 ziarna ziela angielskiego
– 1/2 łyżeczki soli
– 1/4 łyżeczki świeżo mielonego pieprzu
Opcjonalne dodatki do wariacji:
– 150 ml słodkiej śmietanki 30% – do wersji „schab w sosie śmietanowym”
– 1 por (biała i jasnozielona część) – do wersji „schab w sosie porowym”
– 50 ml białego wytrawnego wina – do podkręcenia aromatu
– 1 łyżeczka musztardy sarepskiej – dla głębi smaku
– świeży tymianek lub natka pietruszki – do posypania na koniec
Jak przygotować schab w sosie – instrukcja krok po kroku
Krok 1: Przygotowanie mięsa
Schab cienko kroimy w plastry o grubości 1–1,5 cm. Najważniejsze to nie przesadzić z grubością, bo cienkie plastry szybciej nasiąkną aromatem sosu i będą kruche. Każdy plaster dokładnie oprószamy solą i pieprzem z obu stron. Można też lekko rozbić tłuczkiem – nie za mocno, tylko aby zmiękczyć włókna.
W międzyczasie rozgrzewamy szeroką patelnię z 2 łyżkami oleju rzepakowego lub masła klarowanego. Obsmażamy plasterki schabu po ok. 2 minuty z każdej strony, tak aby się przyrumieniły. Nie smażymy zbyt długo – mięso ma się tylko zrumienić, nie usmażyć do końca. Po obsmażeniu odkładamy schab na talerz.
Krok 2: Duszenie cebuli (i porów – wersja rozszerzona)
Na tej samej patelni, na której smażyliśmy mięso (nie myjemy jej – resztki z obsmażania dodają smaku), wrzucamy pokrojoną w piórka cebulę. Smażymy ją na średnim ogniu, aż się zeszkli i zacznie lekko karmelizować, czyli przez około 7–10 minut.
Jeśli robimy wersję „schab w porach” – dodajemy pokrojonego w półplasterki pora razem z cebulą i smażymy razem, aż warzywa zmiękną. Por powinien się delikatnie zeszklić i nabrać słodkawego aromatu.
Krok 3: Przygotowanie sosu
Następnie wsypujemy do warzyw 1 czubatą łyżkę mąki i dokładnie mieszamy, tak aby nie powstały grudki. Smażymy 1–2 minuty, aby mąka się lekko zarumieniła – dzięki temu sos nie będzie miał mącznego posmaku.
Stopniowo wlewamy bulion – najlepiej partiami, po ok. 100–150 ml, mieszając dokładnie po każdym dodaniu, aż całość się połączy i lekko zgęstnieje. Wrzucamy liść laurowy i ziele angielskie. Jeśli używamy białego wina – dodajemy je teraz (wraz z porcją bulionu). Doprowadzamy sos do wrzenia.
Krok 4: Duszenie mięsa
Schab wkładamy z powrotem do sosu. Powinien być całkowicie przykryty płynem – ewentualnie dolewamy nieco więcej bulionu lub wody. Zmniejszamy ogień do minimum, przykrywamy i dusimy na wolnym ogniu przez 45–60 minut. Mięso po tym czasie ma być miękkie i soczyste – bez wysiłku rozdzieli się widelcem.
Po 45 minutach sprawdzamy smak – sos powinien być treściwy, dobrze doprawiony. Jeśli planujemy wersję śmietanową – czas na ostatni krok.
Krok 5: Śmietanowy finał (opcjonalny)
Jeśli zdecydujemy się na „schab w sosie śmietanowym”, to po zakończonym duszeniu dodajemy śmietankę 30%. Uwaga: przed wlaniem warto zahartować śmietankę, tzn. dodać do niej kilka łyżek gorącego sosu, wymieszać i dopiero potem wlać do całości. Dzięki temu śmietanka się nie zważy.
Gotujemy sos jeszcze 2–3 minuty bez pokrywki, aby nieco zgęstniał i nabrał kremowej konsystencji. Na koniec można dodać łyżeczkę musztardy sarepskiej – nada lekko ostry, wyrazisty akcent.
Krok 6: Podanie
Gotowy schab w sosie najlepiej smakuje na ciepło, prosto po duszeniu. Polecam podać go z ugotowanymi ziemniakami (tłuczonymi z masłem i koperkiem), śląskimi kluskami lub kaszą gryczaną. Sos ze schabu doskonale łączy się z każdym z tych dodatków, dlatego to naprawdę przepis uniwersalny.
Można również udekorować danie świeżym tymiankiem lub natką pietruszki, co doda świeżości i koloru.
Porady dla bardziej zaawansowanych kucharzy
– Jeśli zależy Ci na intensywniejszym smaku – przed duszeniem możesz podlać mięso dodatkową łyżką sosu sojowego lub dodać suszone grzyby (wcześniej namoczone).
– Schab ania gotuje często z dodatkiem majeranku – to zioło wyjątkowo pasuje do wieprzowiny.
– Przechowuj schab w lodówce do 3 dni – smakuje jeszcze lepiej na drugi dzień, kiedy wszystkie aromaty się przegryzą.
– Możesz zmienić schab w sosie w danie jednogarnkowe, dodając pokrojone ziemniaki lub kaszę już na etapie duszenia.
Podsumowanie
Schab w sosie to danie, które zasługuje na więcej uwagi, niż zwykle mu się poświęca. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu mięso staje się miękkie, aromatyczne i bardzo uniwersalne. Przepis można łatwo modyfikować – stąd liczne wariacje jak schab w sosie śmietanowym czy schab w sosie porowym – zależnie od dostępnych składników i nastroju kucharza.
Nie bój się eksperymentować: dodaj warzywa korzeniowe, wymień bulion na ciemne piwo lub czerwone wino, a Twój klasyczny sos ze schabu nabierze zupełnie nowego charakteru. Takie gotowanie najlepiej oddaje ducha domowej kuchni – zapach duszonego mięsa, pękate kluski na talerzu i rodzina przy stole. Schab w sosie – czy trzeba czegoś więcej?
Niech ten tradycyjny, ale wszechstronny przepis na schab w sosie towarzyszy Ci zarówno w codziennych obiadach, jak i odświętnych okazjach. Smacznego!
