Kiedy wrzesień zagląda do kuchni zapachem śliwek i wspomnieniem dzieciństwa, wiem, że przyszła pora na mój rodzinny klasyk – kruche ciasto ze śliwkami i budyniową pianką. Moja babcia piekła je co sobotę. Z kuchni unosił się zapach wanilii, gorącego masła i duszonych owoców, który nie pozwalał czekać do deseru – kęsy wykradane jeszcze ciepłego z blachy stały się niepisanym rytuałem. Dziś, choć receptura nieco ewoluowała wraz z technikami cukierniczymi, to właśnie to ciasto wciąż pozostaje „niebem w gębie” – pełnym smaku, faktur i wspomnień.
Ciasto ze śliwkami i budyniem – klasyk domowego wypieku
Ciasto z budyniem i śliwkami to przykład ponadczasowego kunsztu domowej cukierni – łączy kruche, maślane ciasto, kwaskowate i soczyste owoce oraz lekko słodką piankę z budyniem waniliowym. Każdy kawałek tego wypieku to harmonijna gra kontrastów: kruche versus kremowe, kwaśne kontruje słodycz, a miękka budyniowa chmurka dodaje lekkości.
Historia ciasta owocowego z budyniem sięga pierwszej połowy XX wieku, kiedy gospodynie domowe zaczęły eksperymentować z gotowymi proszkami budyniowymi, dodając je nie tylko do deserów, ale i do ciast. Powstały wtedy różne wariacje – ciasto kruche ze śliwkami i budyniem, placek ze śliwkami i budyniem, a nawet tarta ze śliwkami i budyniem, pieczone na różnych spodach.
Właśnie na klasycznym półkruchym spodzie opiera się ten przepis – z dodatkiem prawdziwego masła, szczypty proszku do pieczenia i jajek. Budyń? Najlepiej domowy, ugotowany na mleku z prawdziwym waniliowym aromatem, ale w wersji szybkiej doskonale sprawdzi się szybkie ciasto z budyniem w proszku.
Składniki
Ciasto kruche:
– 300 g mąki pszennej (najlepiej tortowej, typ 450–500)
– 200 g schłodzonego masła
– 100 g cukru pudru
– 2 żółtka
– 1 całe jajko
– 1 łyżeczka proszku do pieczenia
– szczypta soli
– opcjonalnie: kilka kropli ekstraktu waniliowego
Nadzienie śliwkowe:
– 700 g śliwek (najlepiej węgierek)
– 2 łyżki kaszy manny lub bułki tartej (zapobiega wchłanianiu wilgoci przez spód)
– 1 łyżka cukru (opcjonalnie, jeśli śliwki są bardzo kwaśne)
– 1/2 łyżeczki cynamonu
Budyniowa pianka (beza budyniowa):
– 4 białka
– 150 g drobnego cukru
– 2 opakowania budyniu waniliowego bez cukru (proszek, po ok. 40 g każdy)
– 1/3 szklanki oleju roślinnego (np. rzepakowego lub słonecznikowego)
– kilka kropli ekstraktu waniliowego
Kruche ciasto ze śliwkami i budyniową pianką – przepis krok po kroku
Krok 1: Przygotowanie kruchego ciasta
Zacznij od przygotowania ciasta, najlepiej w robocie kuchennym lub ręcznie, szybko zagniatając składniki.
– Mąkę przesiej do miski, wymieszaj z solą i proszkiem do pieczenia.
– Dodaj zimne, pokrojone w kostkę masło – rozcieraj palcami lub siekaj nożem, aż całość zacznie przypominać kruszonkę.
– Dodaj cukier puder, żółtka oraz jedno całe jajko.
– Szybko zagnieć ciasto, nie wyrabiaj zbyt długo, tylko do połączenia składników.
– Podziel na dwie równe części. Jedną część rozwałkuj i wyłóż nią spód blaszki (np. 24 × 35 cm), uprzednio wyłożonej papierem do pieczenia. Drugą część owiń folią i włóż do zamrażarki.
– Spód podpiecz w temperaturze 180°C (góra-dół) przez około 15 minut do lekkiego zrumienienia. Odstaw do lekkiego ostudzenia.
Krok 2: Śliwki – przygotowanie owoców
Śliwki umyj, przekrój na pół i usuń pestki. W większej misce wymieszaj śliwki z cukrem (jeśli używasz), szczyptą cynamonu oraz kaszą manną. Odstaw na kilka minut, by kasza wchłonęła część soku – to zabezpieczy spód przed zawilgoceniem.
Krok 3: Budyniowa pianka – przygotowanie bezy z budyniem
Białka ubij ze szczyptą soli na sztywną pianę. Kiedy piana będzie gęsta, zacznij stopniowo wsypywać cukier, cały czas ubijając, aż uzyskasz lśniącą, sztywną masę.
Następnie wsyp do piany suche budynie waniliowe (proszek, nieugotowany) i bardzo delikatnie wymieszaj szpatułką lub mikserem na najniższych obrotach. Na koniec cienką strużką wlewaj olej, cały czas ubijając, aż składniki się połączą. Dodaj wanilię. Pianka powinna być gładka, stabilna i elastyczna.
Krok 4: Składanie ciasta
– Na podpieczony i wystudzony spód wyłóż równo śliwki, przeciętą stroną do góry.
– Na owoce wyłóż budyniową pianę i rozprowadź ją delikatnie łopatką.
– Na wierzch zetrzyj na tarce o grubych oczkach zamrożoną część wcześniej odłożonego ciasta – rób to równomiernie.
Krok 5: Pieczenie
Umieść ciasto w piekarniku nagrzanym do 180°C i piecz przez 40–45 minut, aż wierzch będzie rumiany, a pianka ścięta i lekko zarumieniona po brzegach.
Po upieczeniu zostaw ciasto jeszcze przez kilka minut w uchylonym piekarniku. Dzięki temu masa nie opadnie drastycznie i nie zrobi się wilgotna od wewnątrz. Po całkowitym przestudzeniu możesz posypać cukrem pudrem.
Szybkie wariacje – jak dostosować przepis do innych potrzeb
Jeśli nie masz zbyt wiele czasu, szybkie ciasto ze śliwkami z budyniem możesz wykonać w skróconej wersji:
– Zamiast przygotowywać ciasto od podstaw, użyj gotowego kruchego spodu.
– Piankę możesz zrobić tylko z ubitych białek i cukru, bez dodatku budyniu, chociaż nie będzie tak kremowa.
– Śliwki możesz zastąpić innymi sezonowymi owocami: morelami, wiśniami, malinami.
Dlaczego warto sięgać po ciasto kruche ze śliwkami i budyniem?
To jedno z tych ciast, które wpisuje się w tradycję polskiej kuchni domowej – łącząc prostotę składników z zaskakującym efektem końcowym. Ciasto z budyniem i śliwkami nie tylko smakuje wybornie, ale również daje okazję do przemycenia porcji owoców i nabiału w deserze bez konieczności korzystania ze sztucznych dodatków. Dzięki piance na bazie białek i budyniu ciasto nie staje się ciężkie, lecz pozostaje lekkie i aksamitne w strukturze.
Budyniowa pianka, choć często niedoceniana, to ukryty sekret udanego wypieku. To właśnie ona nadaje placekowi puszystość, a w połączeniu z kwaskowatością śliwek całość przypomina niebo w gębie.
Podsumowanie
Kruche ciasto ze śliwkami i budyniem to majstersztyk w kategorii klasycznych wypieków. Łącząc doskonałą bazę kruchą, soczyste owoce oraz lekko waniliową, kremową piankę, dostajesz deser, który przywołuje wspomnienia, zaskakuje teksturą i idealnie wpisuje się w sezon śliwkowy.
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na pełną wersję, czy szybkie ciasto z budyniem w proszku, masz w rękach przepis gotowy do modyfikacji i zabawy. Eksperymentuj z dodatkiem czekoladowego budyniu, posypką orzechową czy zmienij rodzaj owoców – tarta ze śliwkami i budyniem może stać się Twoim popisowym deserem, który zagości w Twojej kuchni na lata.
Zatem garść śliwek w dłoń, budyń na stół – i do pieczenia!